software defined yagi

Ik peil nogal graag zoals ik af en toe laat weten. Voor VHF heb ik een HB9CV, voor UHF heb ik jaren geleden een 5-elements yagi uit Rothammels Antennenbuch gemaakt, maar sinds een paar jaar gebruik ik een yagi die voor minder dan 10 euro te koop waren bij een - inmiddels niet meer bestaande - internethandel in Duitsland.

Daarbij gebruik ik m'n UBC 3500. Nu kun je bij het peilen drie manieren gebruiken om de richting met het meeste signaal te bepalen, namelijk:

• op het gehoor (niet nauwkeurig)
  
• door het midden te vinden van de twee richtingen waar het signaal zo sterk is dat het door de squelch heenkomt (niet handig want de squelch is wat moeilijk te bedienen)
• door het midden te vinden van de twee richtingen waar het signaal maximaal wordt (niet altijd nauwkeurig omdat de signaalsterktemeter maar vijf streepjes heeft; wat dat betreft was de Yup 7100 veel handiger met z'n 9 streepjes).

Dit is allemaal nog wat lastiger bij pulserende signalen, zoals RTK. Verder is het niet altijd handig om de losse 3500, een opgerolde kabel en de yagi in een hand te houden. 

De combinatie van RTL-SDR en telefoon heeft wel een groot oplossend vermogen voor signaalsterkte, een nauwkeurig instelbare squelch en pulserende signalen zijn veel beter te volgen. De gevoeligheid is wat minder dan een goede scanner met goede antenne maar dat wordt ten eerste gecompenseerd door de winst van de peilantenne en ten tweede ga je meestal toch pas peilen als je ongeveer weet waar een zender al vrij sterk is.

Na een eerste test met de goedkope yagi, de SDR en de telefoon bleek dat het peilen goed gaat, maar dat het in de hand houden van dit alles niet handig is, en zo ontstond het idee om de SDR op de een of andere manier in de yagi te integreren en een telefoonhouder te zoeken voor de telefoon.

Hoe heb ik dit nu precies gedaan?

1. Antenne ontworpen. Ik vind www.K7mem.com handig; de site waarschuwt altijd dat een echte yagi langer is dan 2 x de golflengte maar voor ontvangst lijkt met dat geen probleem. Ik heb vanwege de stevigheid en de verkrijgbaarheid de beam van de yagi op 20 mm vierkant gehouden en alle directoren, reflector en driven element 10 mm.
2. Maak de yagi door gaten te boren voor de elementen, en pers de elementen die netjes op lengte zijn gezaagd vervolgens in de gaten. De gaten moeten wel met een kolomboor worden geboord om goed haaks door de beam te gaan. Voor het persen zijn allerlei constructies met een balkje, een 8 mm draadstag, een accuboor en wat ringen en moeren te verzinnen. Het is helemaal mooi als de elementen hierna vastegelast worden in de beam, maar daar is een vaardige lasser voor nodig.
3. Lamineer van dun plaatmateriaal (ik heb hardboard van 3 mm gebruikt) een handvat dat om het uiteinde van de yagi en de reflector heengaat, en ongeveer 25 cm verder naar achteren uitsteekt. Laat hierin ruimte voor de SDR en boor als de lijm goed is uitgehard ook een gat voor de antenneaansluiting van de SDR, en wat beluchtingsgaatjes. Zo wordt het idee:
   
   
4. Maak een houder voor de telefoon. Ik heb zelf een houder waarvan ik het ontwerp op internet had gevonden laten 3D-printen bij de plaatselijke copyshop, het resultaat werkte maar was niet zo mooi als het plaatje. Maak deze vast aan het handvat zonder door de SDR te schroeven, en zorg voor een sleufje voor de OTG kabel tussen SDR en telefoon.
   
5. Tot slot is er een dipool nodig. Ik heb een gevouwen dipool gemaakt in een kabeldoos met goede wartels. Om deze dipool op een 50 ohm antenne-ingang aan te sluiten moet er nog een 1/4 kortsluitleiding worden gebruikt, en de bodem van de kabeldoos moet nog wat worden uitgefreesd om te zorgen dat het midden van de dipool in één lijn ligt met het middenvlak van directors en reflector. De dipool laat ik nog een keertje zien.
   

 Het resultaat wordt zo:

De houten plankjes zijn alleen een steuntje om de yagi mooi te kunnen fotograferen.

Werkt het? Ja, redelijk. Hij ligt nog steeds niet heel lekker in de hand, ik denk dat ik de telefoonhouder nog 25 mm omhoog ga brengen zodat het handvat beter in de hand ligt. Maar de RTK-zender in Hellum heb ik in 4 stappen vanaf Midwolda kunnen peilen, en bij de laatste peiling op ongeveer 500 meter van de zender kon ik nog de goede richting bepalen.